SUY TIM: NGUYÊN NHÂN, CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ

SUY TIM: NGUYÊN NHÂN, CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ

Tổng quan

Suy tim, đôi khi được gọi là suy tim sung huyết, xảy ra khi cơ tim của bạn không bơm máu tốt như bình thường. Một số tình trạng nhất định, chẳng hạn như động mạch trong tim bị thu hẹp (bệnh mạch vành) hoặc huyết áp cao, dần dần khiến tim bạn quá yếu hoặc cứng để làm đầy và bơm máu không hiệu quả.

Không phải tất cả các tình trạng dẫn đến suy tim đều có thể hồi phục, nhưng các phương pháp điều trị có thể cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng của suy tim và giúp bạn sống lâu hơn. Thay đổi lối sống - chẳng hạn như tập thể dục, giảm natri trong chế độ ăn uống, kiểm soát căng thẳng và giảm cân - có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Một cách để ngăn ngừa suy tim là ngăn ngừa và kiểm soát các tình trạng gây suy tim, chẳng hạn như bệnh mạch vành, huyết áp cao, tiểu đường hoặc béo phì [1].

Cơ chế gây suy tim

Suy tim là một tình trạng mãn tính, tiến triển trong đó cơ tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu về máu và oxy của cơ thể. Về cơ bản, trái tim không thể theo kịp khối lượng công việc của nó.

Lúc đầu, trái tim cố gắng bù đắp điều này bằng cách:

Phì đại tim. Tim căng ra để co bóp mạnh hơn và bắt kịp nhu cầu bơm máu nhiều hơn. Theo thời gian, điều này làm cho tim trở nên to ra.

Phát triển khối lượng cơ nhiều hơn. Sự gia tăng khối lượng cơ xảy ra do các tế bào co bóp của tim lớn hơn. Điều này cho phép tim bơm mạnh hơn, ít nhất là lúc ban đầu. Bơm nhanh hơn. Điều này giúp tăng lưu lượng tim.

Cơ thể cũng cố gắng bù đắp theo những cách khác:

Các mạch máu thu hẹp để giữ cho huyết áp tăng lên, cố gắng bù đắp cho sự mất sức của tim.

Cơ thể chuyển hướng máu khỏi các mô và cơ quan ít quan trọng hơn (như thận), tim và não.

Những biện pháp tạm thời này che dấu vấn đề suy tim, nhưng chúng không giải quyết được nó. Suy tim tiếp tục và nặng hơn cho đến khi các quá trình bù trừ này không còn hoạt động.

Cuối cùng, tim và cơ thể không thể theo kịp và người đó cảm thấy mệt mỏi, khó thở hoặc các triệu chứng khác thường phải đến gặp bác sĩ.

Cơ chế bù trừ của cơ thể giúp giải thích lý do tại sao một số người có thể không nhận thức được tình trạng của họ cho đến nhiều năm sau khi tim của họ bắt đầu suy giảm. (Đó cũng là một lý do chính đáng để bạn đi khám sức khỏe định kỳ với bác sĩ.)

Suy tim có thể liên quan đến tim bên trái, bên phải hoặc cả hai bên. Tuy nhiên, nó thường ảnh hưởng đến mặt trái trước tiên

Suy tim thường là kết quả của một số vấn đề ảnh hưởng đến tim cùng một lúc [2].

Nguyên nhân gây suy tim

Các điều kiện có thể dẫn đến suy tim bao gồm:

Bệnh tim mạch vành - nơi các động mạch cung cấp máu cho tim bị tắc nghẽn bởi các chất béo (xơ vữa động mạch), có thể gây đau thắt ngực hoặc đau tim

Tăng huyết áp - điều này có thể gây thêm căng thẳng cho tim, theo thời gian có thể dẫn đến suy tim

Bệnh cơ tim - tình trạng ảnh hưởng đến cơ tim

Các vấn đề về nhịp tim (loạn nhịp tim), chẳng hạn như rung tâm nhĩ

Hư hỏng hoặc các vấn đề khác với van tim

Bệnh tim bẩm sinh - dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tim

Đôi khi thiếu máu, uống quá nhiều rượu, tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc áp suất cao trong phổi (tăng áp phổi) cũng có thể dẫn đến suy tim [3].

Triệu Chứng

Suy tim có thể đang diễn ra (mãn tính) hoặc tình trạng của bạn có thể khởi phát đột ngột (cấp tính).

Các dấu hiệu và triệu chứng suy tim có thể bao gồm:

• Khó thở (khó thở) khi bạn gắng sức hoặc khi bạn nằm xuống
• Mệt mỏi và suy nhược
• Sưng (phù) ở chân, mắt cá chân và bàn chân của bạn
• Nhịp tim nhanh hoặc không đều
• Giảm khả năng tập thể dục
• Ho dai dẳng hoặc thở khò khè kèm theo đờm có máu trắng hoặc hồng
• Tăng nhu cầu đi tiểu vào ban đêm
• Sưng bụng (cổ trướng)
• Tăng cân rất nhanh do giữ nước
• Chán ăn và buồn nôn
• Khó tập trung hoặc giảm sự tỉnh táo
• Khó thở đột ngột, dữ dội và ho ra chất nhầy có bọt, màu hồng
• Đau ngực nếu suy tim do nhồi máu cơ tim [1]

Biến Chứng Do Suy Tim

Nếu bạn bị suy tim, triển vọng của bạn phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, sức khỏe tổng thể của bạn và các yếu tố khác như tuổi tác của bạn. Các biến chứng có thể bao gồm:

Thận hư hoặc suy thận. Suy tim có thể làm giảm lưu lượng máu đến thận, cuối cùng có thể gây suy thận nếu không được điều trị. Thận bị tổn thương do suy tim có thể phải lọc máu để điều trị.

Các vấn đề về van tim. Các van của tim, giữ cho máu chảy theo hướng thích hợp qua tim, có thể không hoạt động bình thường nếu tim của bạn mở rộng hoặc nếu áp lực trong tim rất cao do suy tim.

Các vấn đề về nhịp tim. Các vấn đề về nhịp tim (loạn nhịp tim) có thể là một biến chứng tiềm ẩn của suy tim.

Tổn thương gan. Suy tim có thể dẫn đến tích tụ chất lỏng gây áp lực quá lớn lên gan. Sự dự phòng chất lỏng này có thể dẫn đến sẹo, khiến gan của bạn khó hoạt động bình thường hơn.

Chẩn Đoán Cho Suy Tim

Siêu âm doppler tim: là phương tiện cần thiết để chẩn đoán và tìm nguyên nhân suy tim. Trên siêu âm tim có thể đánh giá được chức năng tim, bệnh lý các van tim, rối loạn vận động vùng trong bệnh mạch vành, áp lực động mạch phổi, bất thường tim bẩm sinh…

Điện tâm đồ: thường không chẩn đoán được suy tim dựa vào điện tim, nhưng điện tim có thể cho thấy các dấu hiệu gián tiếp về nguyên nhân suy tim như biến đổi ST, sóng T, sóng Q, tăng gánh thất trái, dày nhĩ dày thất. Đặc biệt trên điện tim nếu có dấu hiệu block nhánh trái, độ rộng QRS >130ms kèm chức năng tim EF <35% là một chỉ định cấy máy tái đồng bộ tim (CRT)

X-Quang ngực: cũng không đặc hiệu để chẩn đoán suy tim, có thể thấy bóng tim to nếu suy tim nặng, buồng tim giãn

Xét nghiệm: NT-proBNP, BNP là các peptid lợi niệu, tăng lên trong máu do sự căng giãn các buồng tim. NT-proBNP tăng là một chỉ điểm của suy tim

Các xét nghiệm khác: HbA1C, Cholesterol, LDL-C, HDL-C, chức năng gan, thận [4].

Điều Trị Cho Suy Tim

Điều trị suy tim thường nhằm mục đích kiểm soát các triệu chứng càng lâu càng tốt và làm chậm sự tiến triển của tình trạng bệnh.

Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Thay đổi lối sống - bao gồm ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và ngừng hút thuốc
• Thuốc - một loạt các loại thuốc có thể giúp ích; nhiều người cần uống 2 hoặc 3 loại khác nhau
• Thiết bị được cấy vào ngực của bạn - những thiết bị này có thể giúp kiểm soát nhịp tim của bạn
• Phẫu thuật - chẳng hạn như phẫu thuật bắc cầu hoặc cấy ghép tim

Thường sẽ cần điều trị suốt đời. Có thể chữa khỏi khi suy tim có nguyên nhân có thể điều trị được. Ví dụ, nếu van tim của bạn bị hỏng, việc thay thế hoặc sửa chữa chúng có thể chữa khỏi tình trạng này [3].

 Tài liệu tham khảo:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-failure/symptoms-causes/syc-20373142
2. https://www.heart.org/en/health-topics/heart-failure/what-is-heart-failure
3. https://www.nhs.uk/conditions/heart-failure
4. https://www.vinmec.com/vi/benh/suy-tim-3262/